چطور اتوفاژی به افراد میانسال و کهنسال کمک می‌کند جوان‌تر و سالم‌تر بمانند؟
در این مطلب میخوانید:
چطور اتوفاژی به افراد میانسال و کهنسال کمک می‌کند جوان‌تر و سالم‌تر بمانند؟
با کند شدن مکانیسم اتوفاژی در سنین بالا، سلول ها انباشته از اجزای آسیب دیده می شوند. این اختلال، نه تنها پیری را سرعت می بخشد، بلکه در بروز بیماری های نورودژنراتیو مانند آلزایمر و پارکینسون نیز دخیل است.
به گزارش 120 سالگی اتوفاژی (Autophagy) یک فرآیند طبیعی است که طی آن سلول اجزای قدیمی، آسیب دیده، غیرضروری یا ناکارآمد درون خود را تجزیه می کند و سپس از آن اجزا برای تامین سوخت و همچنین ساخت یا نگهداری سلول ها دوباره استفاده می نماید.
اتوفاژی از این نظر مهم است که این اجزای زائد فضای زیادی را در سلول اشغال می کنند و می توانند عملکرد صحیح آن را مختل سازند. اتوفاژی همچنین عوامل بیماری زا مانند باکتری ها و ویروس هایی را که می توانند به سلول ها آسیب برسانند، از بین می برد.
طبق گزارش های موسسه ملی پیری آمریکا و دیگر مطالعات موجود، فرایندهای سلولی مرتبط با پیری و بیماری‌های نورودژنراتیو اکثرا از میان سالی (یا همان 40 تا 50 سالگی) شروع به کاهش قابل توجه می کنند و در سالمندی (۶۰ سال به بالا) شدت می گیرند.
با توجه به این تفکیک و رده بندی سنی می توان توجه به اتوفاژی را برای میان سالان نیز مساله ای مهم و قابل توجه دانست. پس آنچه در ادامه مطرح می شود می تواند مخاطبانی از 40 سال به بالا داشته باشد.
چرا باید اتوفاژی را بشناسیم؟
وقتی سن ما بالا می رود، سلول های بدن مان به مرور زمان ضعیف تر می شوند. اجزای قدیمی، خراب یا آسیب دیده در داخل سلول ها جمع می شوند و این باعث می شود که سلول ها به خوبی کار نکنند. این مشکل نه تنها روند پیری را سرعت می بخشد، بلکه می تواند در بروز بیماری های عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون نقش داشته باشد.
با توجه به اینکه عملکرد اتوفاژی با افزایش سن کاهش می یابد، حفظ و تحریک این فرآیند برای افراد مسن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مکانیسم حیاتی به مقابله با پیری سلولی و به طور کلی روند پیری کمک کرده و با پاکسازی سلول ها، در حفظ سلامت عمومی و کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن و نورودژنراتیو (عصبی-انحطاطی) مانند کرون، آلزایمر و پارکینسون که در سنین بالا شایع تر هستند، نقش کلیدی ایفا می کند.
خبر خوب این است که بدن ما با کمک مکانیزم طبیعی اتوفاژی می تواند به پاکسازی و بازیافت این اجزای خراب کمک کند و سلول ها را سالم تر نگه دارد.
چرا اتوفاژی برای ما مهم است؟
با افزایش سن، فعالیت اتوفاژی در سلول ها کاهش پیدا می کند. وقتی این فرآیند کند یا مختل شود:
- اجزای خراب و سمی در سلول ها انباشته می شوند.
- احتمال آسیب به سلول ها و بروز بیماری های مزمن مانند بیماری های عصبی (آلزایمر، پارکینسون) افزایش می یابد.
- سرعت پیری سلول ها بالا می رود و عملکرد بدن ضعیف تر می شود.
- پس حفظ و تقویت اتوفاژی به سالمندان کمک می کند که سلول هایشان سالم بماند، بیماری ها را دور نگه دارند و کیفیت زندگی شان بهتر شود.
فواید اتوفاژی
اتوفاژی تاثیرات مهمی دارد که هم در داخل و هم در خارج از سلول رخ می دهند.
در داخل سلول، اتوفاژی می تواند به موارد زیر کمک کند:
- کاهش استرس اکسیداتیو (آسیب به سلول ها ناشی از مولکول های ناپایدار معروف به رادیکال های آزاد)
- پایداری دی ان ای و ژن ها
- جلوگیری از فرسودگی و پیری زودرس سلول ها
- بهبود تبدیل مواد مغذی به انرژی
- بهبود حذف مواد زائد
- حذف عوامل بیماری زا و سایر مواد خارجی درون سلول
- جلوگیری از تشکیل تومور با حذف مواد سمی
در خارج از سلول، اتوفاژی می تواند به موارد زیر کمک کند:
- کاهش التهاب
- بهبود انتقال سیگنال های عصبی در مغز
- حفظ عملکرد عادی سیستم ایمنی
چطور می توانیم اتوفاژی را تحریک کنیم؟
- اتوفاژی به طور معمول زمانی تحریک می شود که سلول از تغذیه محروم شده و وارد حالت بقا می شود. این امر می تواند با موارد زیر اتفاق بیفتد:
- روزه داری: محروم کردن بدن از تغذیه، سلول ها را وادار می کند تا اجزای سلولی را برای تامین سوخت به ای تی پی تبدیل کنند. مطالعات نشان می دهند که روزه داری به مدت 24 تا 48 ساعت، اتوفاژی را تحریک می کند.
- ورزش: ورزش به سرعت گلوکز (منبع اصلی انرژی بدن) را می سوزاند و اتوفاژی را برای حفظ عملکرد سلول ها فعال می کند.
- محدود کردن کالری: اتوفاژی کمبود مواد مغذی ناشی از مصرف کالری بسیار کم را جبران می کند.
- تغییر به رژیم کتوژنیک: آغاز یک رژیم غذایی پرچرب و کم کربوهیدرات، هنگامی که بدن به جای گلوکز چربی می سوزاند، اتوفاژی را تحریک می کند.
اهمیت در پزشکی
اتوفاژی با بالا رفتن سن کاهش می یابد و در فرآیند پیری نقش ایفا می کند. استرس اکسیداتیو، آسیب دی ان ای، تابش فرابنفش و ژنتیک فرد نیز می توانند اتوفاژی را مختل کرده و به ایجاد بیماری های مزمن خاص کمک کنند.
مطالعات نشان داده اند که اختلال در اتوفاژی با بیماری هایی مانند موارد زیر مرتبط است:
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ای ال اس)
- بیماری آلزایمر
- بیماری های خودایمنی
- سرطان
- بیماری مزمن کلیه
- بیماری کرون
- دیابت
- بیماری قلبی
- بیماری هانتینگتون
- بیماری کبد
- بیماری پارکینسون
با این حال، رابطه بین اتوفاژی و این قبیل بیماری ها هنوز مشخص نیست. در حالی که دانشمندان امیدوارند راه هایی برای القای جنبه های خاصی از اتوفاژی برای درمان بیماری های نورودژنراتیو (انحطاط عصبی) مانند پارکینسون یا حتی سرطان پیدا کنند، اما تحقیقات در این زمینه هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارند.
در حال حاضر هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد می توانید با القای اتوفاژی، شرایط بیماری را تغییر داده یا از آن پیشگیری کنید، یا اینکه تحریک اتوفاژی یک استراتژی منطقی برای سلامتی و تندرستی است.
نکات مهم برای سالمندان
هرچند تحریک اتوفاژی می تواند مفید باشد، اما تغییرات ناگهانی و شدید در رژیم غذایی یا ورزش ممکن است مضر باشد.
اطلاعات موجود در این مطلب تنها برای افزایش آگاهی ارائه شده‌اند و جایگزین مشاوره یا درمان پزشکی نیستند. حتماً قبل از هرگونه اقدامی با پزشک مشورت کنید، به ویژه اگر بیماری خاصی دارید یا دارو مصرف می‌کنید.
هدف اصلی این است که بدن در تعادل و سلامت باقی بماند و از اتوفاژی برای حفظ هموستاز (تعادل داخلی بدن) بهره ببریم.
برای مطالعه بیشتر: اتوفاژی چگونه کار می کند؟
اتوفاژی درون مایع ژلاتینی داخل سلول به نام سیتوپلاسم رخ می دهد. این فرآیندی است که در آن سلول بخش های ناخواسته یا آسیب دیده خود را بازیافت می کند تا اجزای جدید بسازد و انرژی لازم برای بقای سلول را فراهم کند.
اتوفاژی زمانی اتفاق می افتد که سلول ها یا آسیب دیده اند یا از مواد مغذی مورد نیاز برای بقا محروم شده اند. در این شرایط، واکنش های شیمیایی پیچیده ای در سیتوپلاسم آغاز می شوند تا مواد زائد را به سوخت و اجزای عملکردی سلول تبدیل کنند.
این فرآیند شامل چندین مرحله است:
- جداسازی: این مرحله زمانی رخ می دهد که یک جز ناکارآمد سلول توسط ساختاری با غشای دو لایه به نام فاگوفور (Phagophore) احاطه می شود. به این جز محصور شده، اتوفاگوزوم (Autophagosome) گفته می شود.
- ادغام: اتوفاگوزوم با ساختار تخصصی دیگری در سیتوپلاسم به نام لیزوزوم ادغام می شود. لیزوزوم ها حاوی آنزیم هایی هستند که اجزای ناکارآمد را تجزیه می کنند.
- تجزیه: در این مرحله، لیزوزوم آنزیم هایی به نام هیدرولازها را آزاد می کند که جز ناکارآمد را به اسیدهای آمینه (اجزای سازنده پروتئین ها) تجزیه می کنند.
- استفاده: پس از تجزیه، اسیدهای آمینه به عنوان منبع سوخت سلول به نام آدنوزین تری فسفات (ای تی پی) مورد استفاده مجدد قرار می گیرند و برای نگهداری، بازسازی یا ایجاد سلول های جدید، به پروتئین های جدید سنتز می شوند.
با اتوفاژی، سلول عملاً خودش را تجزیه و دوباره بازسازی می کند تا زنده بماند. با انجام این کار، سلول کارآمدتر می شود.
